Życie zgodne z naturalnym cyklem przyrody to najlepszy sposób na utrzymanie dobrego zdrowia i samopoczucia. Dlatego w dietetyce Tradycyjnej Medycyny Chińskiej bardzo dużą uwagę przykłada się do sezonowości i odżywiania zgodnego z porami roku . Zmianie ulegają zarówno spożywane produkty, jak i metody obróbki termicznej. Zmieniają się również nasze nastroje i emocje. Z uwagi, że wkraczamy właśnie w okres jesienny, warto wiedzieć na co zwrócić uwagę i jak najlepiej o siebie zadbać.
Jesień to czas „chowania się” do środka i skupiania się w sobie na wszystkich poziomach. Wszystko w przyrodzie się kurczy, dlatego też smaki i pokarmy charakteryzują się naturą ściągającą. Jesień powiązana jest z Elementem Metalu . To czas, gdy największą aktywność przechodzą Płuca (narządy w medycynie chińskiej piszemy wielką literą, a ich funkcje nie ograniczają się tylko do czysto fizjologicznych) oraz Jelito Grube. Silne Płuca pozwalają na ochronę ciała przez wtargnięciem patogenów, a ich energia charakteryzuje się zdolnością do konsolidowania i jednoczenia w walce z chorobą. Osoby obdarzone mocnymi Płucami nie zbaczają z obranej drogi, stwarzaja wokół siebie porządek i są skuteczne w swoich działaniach. Potrafią również radzić sobie z żalem i smutkiem związanym z rozstaniem. Osoby ze słabymi Płucami wykazują natomiast silne przywiązanie (do osób lub przedmiotów) i tendencję do tłumienia smutku. Jelito Grube jest natomiast powiązane z wydalaniem zbędnych odpadów. W medycynie chińskiej dotyczy to zarówno toksyn, resztek pokarmowych, jak i poziomu ducha i umysłu.
Niewłaściwa dieta i styl życia w okresie jesiennym może szczególnie wpływać na problemy z drogami oddechowymi oraz układem trawienia. Do najczęstszych błędów należą siedzący tryb życia, objadanie się, nadmiar mięsa i nabiału, żywność wysoko przetworzona oraz palenie papierosów. Przyczynia się to do gromadzenia śluzu i pojawiania przeziębień, alergii, schorzeń zatok czy zapalenia oskrzeli. Obecność śluzu w medycynie chińskiej powiązane jest silnie z trawieniem! Jeśli dopadają Cię zatem niektóre z powyższych symptomów to może być sygnał, aby przyjrzeć się baczniej diecie i stanowi jelit . Inne objawy, które mogą nasilać się jesienią to uczucie zmęczenia, wypadanie włosów, wypryski i blada cera. Tu również dietoterapia jest niezwykle pomocna.
Najważniejsze aspekty odżywiania w czasie jesieni:
–Zwiększ ilości ciepłych posiłków. Potrawy powinny być w większości gotowane i aromatyczne. Gotować powinniśmy z mniejszą ilością wody i na mniejszym ogniu, za to przez dłuższy czas. Dobrą formą obróbki będzie również grillowanie i pieczenie.
-Podstawą rozpoczęcia każdego dnia powinno być ciepłe śniadanie. Może to być np. owsianka z prażonymi jabłkami, zupa krem z dyni czy jajecznica z warzywami.
-Coraz niższa temperatura sprzyja wychłodzeniu organizmu, dlatego wykluczyć powinniśmy produkty, które mogą ten stan nasilać. Należą do nich m.in. owoce cytrusowe, nabiał, pszenica, wieprzowina.
-Ograniczyć powinniśmy również żywność tłustą, smażoną oraz głęboko mrożoną.
-Zwiększyć natomiast warto ilość zup – najlepsze będą długogotowane „zupy mocy” na kościach (najlepiej szpikowych) z warzywami korzeniowymi i aromatycznymi przyprawami. W wersji wegetariańskiej zupy można wzbogacić korzeniami, np. żeń-szeń, traganek, kurkuma.
-Jesień to świetny czas na potrawy jednogarnkowe – wszelkie wariacje z curry lub gulaszami są jak najbardziej wskazane!
-Zaprzyjaźnij się ze zbożami . Kasze są pełne cennych wartości, świetnie smakują zarówno w wersji wytrawnej i na słodko, a ich przyrządzenie nie wymaga wiele czasu. Jesienią szczególnie warto zwrócić uwagę na kaszę jaglaną, która wykazuje silne właściwości osuszające. Innymi wartymi uwagi jest kasza gryczana, owies, orkisz oraz jęczmień. Aby zwiększyć działanie rozgrzewające, polecane jest podprażenie ziaren przed ugotowaniem.
-Korzystaj z sezonu na grzyby 
– przełamują one zastoje krwi
-Włączyć należy sezonowe warzywa – dynia, marchew, cukinia, por. Kolor powiązany z elementem Metalu to biały, a więc wskazany będzie także kalafior, pietruszka, kapusta pekińska i rzodkiew. Dietę warto uzupełniać również strączkami (soczewica, cieciorka, wszelkie fasole).
-Smak ostry wspiera rozpraszanie śluzu oraz zastanej energii. Jeśli odczuwamy wyziębienie organizmu i mamy problemy z drogami oddechowymi, warto pamiętać o takich produktach jak czosnek, cebula, rzepa, chrzan, chili, imbir. Uwaga! – ogrzanie organizmu powinno przebiegać w sposób stonizowany, a więc dodatek przypraw ma wywołać przyjemne ciepło, a nie palenie w przełyku
-Pokarmy kwaśne poprawiają skupienie i ściąganie energii do środka. Warto więc zwrócić uwagę na takie produkty jak kiszonki, chleb na zakwasie, kwaśne odmiany jabłek i śliwek.
-Osoby z objawami suchości (pragnienie, suchość skóry, warg, świąd, szczupła sylwetka) powinny zadbać o odpowiednią ilość pokarmów nawilżających – szpinak, gruszki, jabłka, migdały, sezam, gotowany miód. Niewielka ilość soli do gotowania ma również działanie nawilżające. Można rozważyć włączenie ziół, np. porost irlandzki, prawoślaz lekarski, kokoryczka. Nie należy przesadzać z pożywieniem gorzkim i nadmiernie rozgrzewającym.
-Do smażenia i duszenia warto używać masła klarowanego, które wzmacnia ogień trawienny. Nie zapominajmy jednak o niezwykle wartościowej oliwie z oliwek oraz roślinnych olejach zimnotłoczonych (np. z czarnuszki lub ostropestu).
–Kompoty to wspaniały sposób na rozgrzanie i nawilżenie organizmu! Oczywiście bez cukru – jego rolę świetnie mogą zastąpić rodzynki . Ciekawym dodatkiem może być również skórka mandarynki (Chen Pi), która usuwa i rozprasza śluz.
-Picie dużej ilości wody mineralnej przyczyniać się będzie do wychłodzenia organizmu – zadbaj o nawodnienie większą ilością wspomnianych zup, kompotów oraz ciepłej (!), przegotowanej wody.
-W celu wzmocnienia odporności możesz się wesprzeć naturalnymi produktami, takimi jak pyłek pszczeli, czarny bez lub jeżówka purpurowa.
Pamiętajcie, że jesień to również czas, gdy powinniśmy zwolnić i poświęcić więcej czasu odpoczynkowi i regeneracji. Połączenie dobrej diety i zdrowych nawyków to najlepszy sposób na uchronienie przed infekcjami. 🙂